Foto: Baretaardster, Meijendel, 21 okt 2011

Baretaardster
(Geastrum striatum)
NMV Ga 211130

Baretaardster zoek je in onze regio in gebieden waar duinzand is opgebracht, in parken, tuinen en zandlichamen van wegen, spoorlijn, en metro, met begroeiing van meidoorn, vlier, kardinaalsmuts, es, eik, den, iep en populier. IJburg en Gaasperpark maken een kansje, en misschien de bosjes bij de metroremise bij Verrijn-Stuartweg in Diemen-Zuid.
Punt is alleen dat zelfs schraal duinzand in een gebied met bladworp van els, es, iep of populier binnen de kortste tijd niet meer schraal is. Wat in 1990 schraal terrein was, is dat nu niet meer, of hooguit nog bovenaan een dijk. Wat anno 2011 schraal (of schraal grasland) is, is net opgespoten land, bijvoorbeeld de nieuwe eilanden bij IJburg, en de 10-15 jaar oudere buitendijkse recreatieterreinen langs het Gooimeer, bij de Hollandse brug (Muiderberg) en de Stichtse brug (Blaricum-Huizen).

In de jaren '90 stond Baretaardster in het Bijlmerpark bij de Karspeldreef, bij sportpark Melkweg in Amsterdam-Noord, en in het Amsterdamse bos (op een plek die in 1967 was opgehoogd met duinzand).

Baretaardster ontwikkelt in de groei naar volwassenheid een koksmuts-model, met daaronder een even brede, vlezige cylinder om de steel. Bij droging schrompelt de cylinder in tot een ringetje (net als bij de Grote aardster). Dat ringetje zakt langs de steel omlaag (net als bij de Grote aardster). Wat dan overblijft, is een koksmuts op een steeltje (en dat is iets totaal anders dan een bolletje op een steeltje, zoals bij de Grote aardster).
Droging (of een oud exemplaar erbij zoeken) is dus nodig om steel en apofyse te kunnen zien.

Er zijn mycologen die aardsterren in de duinen zo goed kennen dat ze aardsterren die net uit de grond komen al op naam kunnen brengen. Over de foto's schreef Tjerk Nawijn: "Zonder Luc Knijnsberg was het niet gelukt om ze op naam te brengen; ik heb veel aan hem te danken".

Verwisselbaarheid:
Baretaardster kwam voor in Amsterdam, en de beste kans om hem terug te vinden is om te weten hoe hij eruit zien, waar hij staat, en waarmee hij verwisseld kan worden.
Als hij ouder en rijper is, kun je hem alleen maar verwisselen met Grote aardster.
Maar hoe zit dat met heel jonge aardsterren die net uit de grond komen?

• Grote aardster

Hoe ga je te werk:

• Heeft de aardster een vlezige cylinder?
• Heeft de aardster een steeltje?
• Heeft de aardster een apofyse, en hoe ziet die eruit??
• Als je niets kunt zien: vondst drogen als herbarium exemplaar, en dan kijken naar steel, kraag, en/of lidteken

Kenmerken:

Zie: Bouw van het Geslacht Aardster (Anatomie Genus Geastrum)

• Kleine tot middelgrote soort
• Steel (onder bolletje): stevig ( 2 tot 7 mm lang, 1 tot 6 mm dik), soms ovaal
• Steel kleur: bruinachtig
   
• Bolletje doorsnee: 8 tot 19 mm
• Bolletje oppervlak jong: melige laag kristalletjes (is soms blijvend)
• Bolletje oppervlak ouder: donkerkleurig tinten grijs, bruin, of zwartblauwig (leisteen)
• Bolletje kleur: jong lichtbruin
• Bolletje kleur: ouder vaak loodgrijs, glanzend, soms koperbruin
• Bolletje mondzone: hoog kegelvormig gevoord-geplooid, geen hof, soms scherpe ringvoor
   
• Slippen: aantal 6-11
• Slippen-dikte: vers 5mm.
• Slippen-kleur: licht creme
• Slippen-kleur: bruin
• Slippen:
   
• Slippenkrans: niet-hygroscopisch
• Slippenkrans: vastgegroeide aarde (verdwijnt bij heel oude)

Biotoop: In bossen en struiken, duinen, rivierduinen, wegbermen, zandige parken en tuinen. Zowel in kalkrijke als in kalkarme gebieden. Door het land verspreid.

Regio:
Groot-regio Amsterdam: 6 kilometer hokken (Amsterdamse bos, vroegere Bijlmerpark, en een plek in Amsterdam-Noord)
Regio Gooi- en Eemland: onbekend.
Duin-regio: in kalkarme en kalkrijke duinen, maar ook meer in het binnenland te vinden

Houtsoorten:
Loofhout (eik, es, iep, meidoorn, populier, vlier)
Naaldhout (den)

Bronnen:
Leo M Jalink, De aardsterren van Nederland en Belgie, Coolia 38 Supplement, 1995.
Gerhardt, De grote Paddenstoelen Gids (voor onderweg), Tirion Natuur, 2006

Determinatietabel:
Zie de determinatietabel op deze site.